اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که برای سلامتی‌تان ارزش قائل هستید، این مطلب برای شماست! یکی از مهم‌ترین علائمی که نشانگر وضعیت سلامتی بدنتان است و باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید، ضربان قلب است. ضربان قلب به معنای آن است که در هر دقیقه قلبتان چند بار منبسط و منقبض می‌شود. همه ما انسان هستیم و شرایط روحی و روانی مختلفی را تجربه می‌کنیم و همه این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهند تا ضربان قلب در موقعیت‌های مختلف زندگی مانند شرایط استرس‌زا دستخوش تغییر شود. بااین‌وجود، همواره ضربان قلب نرمال که ناشی از سلامتی فرد باشد در محدودی خاصی قرار دارد. ادامه این مطلب، همه آنچه درباره ضربان قلب نرمال و عوامل مؤثر بر آن باید بدانید در اختیارتان می‌گذارد. با سایت دکتر غلامحسین فاتحی همراه باشید:
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
ضربان قلب را بیشتر بشناسیم!
پیش از هر چیز بیایید با ضربان قلب و دنیای آن بیشتر آشنا شویم. این آشنایی، آگاهی کاملی از نوع عملکرد بدنتان به شما می‌دهد و این امکان را برایتان فراهم می‌کند تا بیش از هر زمانی، مراقب سلامتی‌تان باشید.
همانطور که می‌دانید، قلب ماهیچه‌ای است که در مرکز سینه قرار دارد و اگر بگوییم حیاتی‌ترین عضو بدن انسان است، اغراق نکرده‌ایم! با هر تپش این عضو، خون به همراه اکسیژن و مواد غذایی به بخش‌های مختلف فرستاده می‌شود و در مقابل هم مواد اضافی و زائد اندام‌ها را از آنها می‌گیرد. به تعداد تپش‌های قلب در هر دقیقه، ضربان قلب گفته می‌شود.
زمانی که شما به‌عنوان یک فرد سالم دارای ضربان قلب نرمال باشید به معنای آن است که میزان خونی که به اندام‌ها فرستاده می‌شود، متعادل است و با فعالیت‌های بدنتان متناسب است.
به همین دلیل است که زمانی که در شرایط استرس‌زا قرار دارید، آدرنالین در بدنتان ترشح می‌شود و اندام‌ها به میزان خون بیشتری برای مقابله با آن شرایط نیاز دارند؛ ازاین‌رو، تعداد ضربان قلب هم بیشتر می‌شود.
با وجود اهمیت بسیار بالای ضربان قلب نرمال یا همان تعداد تپش‌های کافی متناسب با بدن و سن هر فرد، نوع ریتم و آهنگ آن هم اهمیت بسیار بالایی دارد؛ بنابراین تعداد تپش‌ها، ریتم و آهنگ سالم آن در کنار هم مفهومی با عنوان ضربان قلب نرمال را تشکیل می‌دهند.
آیا ضربان قلب همان نبض است؟
اشتباه نکنید! نبض با ضربان قلب یکی نیست. نبض نشان‌دهنده تعداد انبساط و انقباض رگ‌های خونی است که در پاسخ به پمپاژ قلب انجام می‌شود. تعداد این نبض‌ها در دقیقه می‌تواند نشان‌دهنده تعداد ضربان قلب در هر دقیقه باشد. در واقع قلب با هر بار انقباض باعث ایجاد فشارخون در رگ‌های خونی می‌شود و نبض را به وجود می‌آورد. (اگر با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنید، مطلب جامع درمان فشارخون را حتماً بخوانید)
تعداد ضربان قلب نرمال چقدر است؟
بدون شک، یکی از مهم‌ترین عواملی که سبب تفاوت تعداد ضربان قلب در بین افراد می‌شود، سن آنهاست. ضربان قلب طبیعی و نرمال در سنین جوانی، پیری و کودکی باهم تفاوت بسیار زیادی دارند. همچنین در شرایط مختلف زندگی، این عدد می‌تواند متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال در زمانی که بیمار هستید یا جراحت دارید، ممکن است تعداد ضربان‌های قلب از حالت طبیعی بسیار کمتر باشد.
ازاین‌رو، توصیه می‌کنیم متناسب با سن و شرایط عادی زندگی، ضربان قلب نرمال هر فرد را به طور کامل از طریق جدول زیر مورد بررسی قرار دهید. در نظر داشته باشید واحد اندازه‌گیری ضربان قلب bpm یا همان تعداد تپش در دقیقه است.
| سن | ضربان قلب نرمال متناسب با سن |
| بیشتر از یک ماه | ۷۰ تا ۱۹۰ |
| بین یک تا یازده ماهگی | ۸۰ تا ۱۶۰ |
| بین یک تا دو سالگی | ۸۰ تا ۱۳۰ |
| بین سه تا چهار سالگی | ۸۰ تا ۱۲۰ |
| بین پنج تا شش سالگی | ۷۵ تا ۱۱۵ |
| بین هفت تا نه سالگی | ۷۰ تا ۱۱۰ |
| بیش از ده سالگی | ۶۰ تا ۱۱۰ |
محدوده ضربان قلب نرمال در حالت استراحت
ضربان قلب جزو آن دسته از کمیت‌هایی است که به طور مستقیم با شرایط زندگی ما ارتباط دارد. موقعیت‌های مختلفی مانند ورزش‌کردن، تغییر دمای بدن، قرارگرفتن در شرایط ترس، اضطراب، استرس و … همه‌وهمه روی آن تأثیر مستقیم می‌گذارند. حتی شرایط جسمانی بدن هم می‌تواند در ضربان قلب فرد تأثیرگذار باشد؛ مثلاً در زمان‌هایی نشسته هستید و بعد از مدتی از جای خود بلند می‌شوید، موقعیت بدنتان تغییر می‌کند و ضربان قلب هم دستخوش تغییر می‌شود.
ضربان قلب نرمال برای یک فرد بزرگسال در زمانی که استراحت می‌کند، بین ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در هر دقیقه است. درنظرگرفتن این عدد در شرایط استراحت بسیار مهم است؛ چرا که می‌تواند شما را از عملکرد وضعیت ماهیچه‌های قلبتان مطلع کند.
این مطلب هم می‌تواند برایتان مفید باشد: علائم دیابت
ضربان قلب نرمال در حین ورزش
ورزش هم یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های مهم زندگی انسان است که به‌شدت ضربان قلب را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ضربان قلب ورزشکاران در زمان ورزش به حدود ۴۰ تپش در هر دقیقه می‌رسد و این عدد در این شرایط نشان‌دهنده وضعیت قلبی عروقی سالم فرد است.
به‌صورت کلی ازآنجایی‌که در زمان ورزش‌کردن برای آنکه اندام‌ها به اکسیژن و مواد مغذی بیشتری نیاز دارند، ضربان قلب بیشتر می‌شود؛ اما رفته‌رفته این ضربان کمتر می‌شود. این به معنای آن است که قلب زحمت کمتری را متحمل می‌شود و ورزش به کم‌شدن بار روی قلب کمک زیادی می‌کند.
گاهی افراد در شرایط مختلف مانند ورزش‌کردن دچار سرگیجه یا مشکلات جسمی شدید اورژانسی می‌شوند که نشانگر عدم فعالیت درست قلب است. ازاین‌رو، در چنین شرایطی بهترین کار بررسی ضربان قلب و احیای قلبی – ریوی او توسط متخصص قلب است.
عوامل مؤثر در ضربان نرمال قلب
این انتهای ماجرا نیست! عوامل دیگری هم هستند که دست‌به‌دست هم می‌دهند تا ضربان قلب نرمال را تجربه کنید. از این جمله این عوامل مؤثر بر ضربان نرمال قلب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آمادگی جسمانی بدن: هرچه فعالیت بیشتری داشته باشید، ضربان قلب هم نرمال‌تر خواهد بود.
- سن‌وسال: با بالارفتن سن‌وسال، طبیعی است که ضربان قلب هم کم و کمتر می‌شود.
- دمای هوا: هر چه دما بالاتر و رطوبت بیشتری داشته باشد، ضربان بیشتر می‌شود.
- خوردن کافئین: مصرف هرگونه مواد غذایی دارای کافئین مانند نوشابه، قهوه، چای و … سبب بالارفتن ضربان قلب می‌شود.
- مصرف دخانیات: تنباکو موجود در سیگار و قلیان ضربان قلب را افزایش می‌دهد.
- حجم بدن: هرچه وزن و حجم بدنتان بیشتر باشد، ضربان قلب بالاتری را هم تجربه می‌کنید.
- احساسات و حالت‌های مختلف روحی: شرایطی مانند استرس و اضطراب باعث زیادشدن ضربان قلب می‌شود.
- بیماری: انواع بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، کلسترول بالا، مشکل تیروئید و … روی ضربان قلب تأثیرگذار هستند.
- شرایط بدن: تغییر شرایط بدن از حالت نشسته به ایستاده، خوابیده و … باعث زیادشدن ضربان قلب می‌شود.
- داروها: استفاده از برخی داروها مانند داروهای مشکلات تیروئید باعث کاهش ضربان قلب می‌شود.
این مطلب ادامه دارد …
